De Chemische samenstelling bepaalt de kwaliteit van het water in jouw aquarium, daarom is het heel erg belangrijk om hier iets van af te weten, veel vissen gaan namelijk eerder dood zonder dat hun eigenaar weet dat het aan het water lag.
Bijna iedereen gebruikt voor het vullen van zijn zoetwateraquarium gewoon leidingwater, het ligt dus al aan het leidingwater of het aquarium meteen met hard- of juist zacht water begint.
Het is daarom dus handig om bij het waterleiding bedrijf navraag te doen over de samenstelling van het water voordat u er al uw vissen in laat zwemmen. (ook kunt u natuurlijk zelf met een water tesje kijken wat de samenstelling van het water is)
Vaak ontbreken er zowiezo voedingsstoffen voor de planten in het leidingwater, aangezien deze eruit gefilterd worden door de waterbedrijven.
In veel streken kan dus aangeraden worden om niet het gehele aquarium te vullen met leiding water. Het beste is dan om het aan te vullen met gedistilleerd water, gezuiverd water of met gewoon bronwater.
Met waterwaarden wordt bedoeld: de samenstelling van het water. Dit kan men onderverdelen in de Totale hardheid en de Carbonaathardheid.
- Voor de meeste vissen zit deze ergens tussen zacht en middelhard water.
- Planten leven het best in zacht water maar sommige juist niet. (staat genoemd bij betreffende planten)
Totale hardheid
Met de totale hardheid van het water wordt bedoeld de hoeveelheid opgeloste zouten en andere stoffen die in het water zitten. De totale hardheid van het water worden meestal op de volgende wijze uitgedrukt:
Zeer zacht water, tot 4 ºdGH
Zacht water, 4-8 ºdGH
Middelhard water, 8-13 ºdGH
Hard water, 13-25ºdGH
Zeer hard water, meer dan 25ºdGH
In de aquariumhandel zijn testjes verkrijgbaar, waarmee men de totale hardheid en de carbonaathardheid kan meten. Dit zijn vaak simpele strookjes die men dan 1 seconde in het water moet houden, waarna men de waarden kan aflezen aan de ontstane kleuren.
Heeft het leidingwater niet de hardheid die uw vissen of planten nodig hebben, dan kan men zowel de totale hardheid als de carbonaathardheid op de volgende wijze veranderen:
- Filteren over turf, waarbij tevens het water licht aangezuurd wordt door humuszuren.
- Gebruik een kationenwisselaar. (te koop in de vakhandel, zij kunnen u ook genoeg vertellen over hoe dit werkt)
- Bijmenging van volledig gedemineraliseerd water, tot de gewenste hardheid bereikt is.
Belangrijk:
De totale hardheid van het aquariumwater moet gericht zijn op de vissoort die men houdt. Wanneer dit erg afwijkt, leidt dit tot vissen die “spontaan” doodgaan.
Carbonaathardheid
Met de carbonaathardheid of pH waarde (zuurgraad) wordt bedoeld hoe zuur het water is. Zuur water kan ontstaan door verrotte planten in het water of door het afval van teveel vissen, ook kan kienhout het water zuur maken.
De carbonaat hardheid wordt op de volgende wijze uitgedrukt:
Zeer zuur water: 0 pH
Neutraal: 7 pH
Zeer basisch: 14 pH
Wanneer het water te zuur of te basisch is, dan kunt u deze veranderen door:
- Water te verversen, let wel op dat u niet teveel water ineens ververst, en dat uw leiding water niet te hard is. Om te weten te komen of uw leiding water te hard is kunt u informatie opvragen bij uw waterleiding bedrijf.
- Als het water te hard of te zuur is kunt ook regenwater gebruiken dit is neutraal wanneer u niet in een vervuilde stad woont. Ook moet u alleen regenwater gebruiken als het lang geregend heeft.
Overige waarden
Nitriet
Nitriet ontstaat bij de oxidatie van Ammonium (deze stof scheiden vissen uit) en het wordt normaal gesproken omgezet in Nitraat.
De giftigheid van Nitriet hangt af van de pH waarde, hoe lager de pH hoe giftiger het Nitriet. In een goed verzorgt aquarium mag eigenlijk geen Nitriet meetbaar zijn. Wanneer er teveel Nitriet vastgesteld wordt, kan men simpelweg een deel van het water gewoon verversen, de wordt de hoeveelheid Nitriet snel verminderd.
De oorzaak van teveel Nitriet kan zijn:
- Vissen te vroeg vrijgelaten in een nieuw aquarium
- Het te vaak vervangen van het filter
- Er is te weinig zuurstof in het water, (vooral bij stilstaand water)
- Teveel vissen in het aquarium (te hoge bezetting) en te veel gevoerd
- Er zijn dode slakken of vissen in het aquarium die rotten
- Ook geneesmiddelen kunnen tot een te hogen Nitriet waarde leiden.
Nitraat
Nitraat is het eindproduct van het afgebroken Nitriet (hierboven) en blijft bestaan, het kan niet verder worden afgebroken en hoopt zich dus op in het aquarium. Alleen aquaria waar heel veel planten en bijna geen vissen in zitten hebben hier geen last van.
Nitraat zit ook in drinkwater, dit komt door de overbemesting in de landbouw. Wanneer u dus al veel Nitraat in het drinkwater heeft, moet u dus het water verdunnen met water waar geen Nitraat in zit.
Belangrijk:
Wanneer er Nitraatwaarden van meer dan 50 mg/l (voor vergelijking, zie test setjes) worden gemeten, dan moet er echt water ververst worden. Bij nog meer Nitraat in het water kunnen de vissen en planten doodgaan.
Zuurstof
Planten produceren in een aquarium zuurstof.
Overdag onttrekken de vissen het zuurstof uit het water en produceren ze kooldioxide, dit wordt door de planten opgenomen. ’s Nachts verbruiken planten en vissen allebei zuurtof, daardoor neemt het in de loop van de ochtend af, ook al is dit maar een klein beetje. Planten verbruiken dan ongeveer een kwart van wat ze overdag produceren.
Waneer er duidelijk te weinig zuurstof in het water is (vissen hangen aan het oppervlak of kieuwen gaan snel heen en weer) kunt u hetvolgende doen:
- Water gedeeltelijk verversen
- Het water meer beluchten (beluchtingssteentje)
Als het water vaak te weinig zuurstof bevat kunt u minder vissen in het aquarium doen, meer planten nemen en de bodem schoonmaken van het aquarium, ivm rottende plaatsen.
Waterverversing
In de natuur wordt contstant het vuile water afgevoerd en nieuw, schoon water aangevoerd. Zoals je hieronder op het plaatje kunt zien is er een contante beweging van het water, het verdampt uit zee, stijgt op naar het land, valt daar als regen neer en loopt via het land weer de zee in.
Vissen hebben dus in de natuur zo een constante verversing van het water.
Vers water kan men in het aquarium alleen verkrijgen door effectief te verversen.
Voordelen en nadelen
Voordelen van het verversen van het aquariumwater zijn:
- Organisch afval (planten, uitwerpselen en evt dode vissen) worden verwijderd
- Stoffen die een remmende werking hebben op de groei van planten worden verdund
- Het Fosfaat gehalte daalt
- Ziektekiemen en evt resten van geneesmiddelen worden verdund
- Te hoge temperaturen en te lage zuurstofwaarden worden zo gecorrigeerd
- Sommige vissen beginnen spontaan te paren of kuit te schieten.
Enkele nadelen die er zijn door het verversen van water:
- Risico: doordat tegenwoordig veel leidingwater al licht verontreinigd is, is er een risico dat zwakke vissen een (te) grote waterverversing zelfs met hun leven moeten bekopen
- Een waterverversing kan leiden tot temperatuurschommelingen, plotse verandering van pH-waarden, de hardheden en het zuurstof gehalte
Veel gemaakte fouten
Enkele fouten die vaak gemaakt worden zijn:
- Te snelle temperatuurverhoging: hierdoor ontstaan gasbelletjes in het bloed van de vissen die tot embolie (verstopping van de bloedvaten) kan leiden. Het verschil mag niet meer dan 3 graden bedragen.
- Drinkwater rechtstreeks uit de leiding: drinkwater staat onder behoorlijk hoge druk in de waterleidingen, hierdoor bevat het veel opgeloste lucht, wanneer men in een keer het water in het aquarium laat lopen, gebeurd er het volgende: het de lucht komt vrij en hecht zich als talloze belletjes aan alles in het aquarium, het is uiteraard niet goed voor de kieuwen van de vissen als zich hier ook belletjes aan hechten.
- Te sterke veranderingen: bij een te grote verversing -meer dan de helft- bestaat het gevaar dat de waterwaarden teveel gaan afwijken, dit heeft soms tot gevolg dat vissen sterven en vaak tot gevolg dat planten gedeeltelijk afsterven.
Belangrijk:
Ververs nóóit meer dan de helft van het water, aangezien dit het water teveel doet veranderen van kwaliteit.
Het beste is om iedere 2 weken 25% van het water te verversen.