Discusvissen

Met dit artikel hopen we de liefhebbers van Zijne Keizerlijke Hoogheid ” De Discus ” een plezier te doen. Voor discushouders een aanvulling, voor liefhebbers in wording misschien een openbaring, in ieder geval veel leesgenot.

Deze bekende vis wordt door de meeste aquariumliefhebbers beschouwd als “De keizer” van het zoetwateraquarium.
Deze Cichliden zijn door hun kleurenpracht een streel voor het oog. Vele liefhebbers zeggen dat ze zeer moeilijk houdbaar zijn. Ik kan deze vissen echter aan iedereen aanbevelen maar enkel indien je ze met een volledige 100% wilt verzorgen. Nee, 99% is niet voldoende.
Beginners kan ik aanraden om vooral eerst te lezen over deze vis, vraag uitleg aan een liefhebber, sluit je aan bij een club…

Zorg ervoor dat indien je ze wilt aanschaffen dat het aquarium thuis groot genoeg is. Zeker indien men kleine discussen koopt is het een jaar hard werken om ze op te fokken tot perfecte volwassen discussen. Elke dag 5 tot 8 maal voeren, per dag zeker ¼ van het aquariumwater verversen en vooral goed observeren.
Ook de volwassen dieren hebben eisen. Deze zijn echter niet zo hoog als die van de kleine jongen.

Als men direct wil beginnen met volwassen dieren, dan moet men zeer goed opletten bij het vervoer, deze zijn kwetsbaarder dan jonge Discusvissen.
Als beginner zou ik kleintjes kopen, als je er een jaar voor gezorgd hebt zal u veel bijleren over discussen, en zal men na een jaar kunnen zeggen deze mooie discus heb ik opgefokt.

Wat zijn discusvissen?

De discus dankt zijn naam aan zijn vorm, want hij lijkt op een rechtopstaande discus (schijf). Het schijfvormige lichaam bereikt een diameter van 12 . 15 cm, de totale lengte kan 20 cm bedragen. De discusvis behoort in het zoologisch systeem tot de orde der baarsachtigen (perciformes). Deze zeer soortrijke familie is opgedeeld in verschillende geslachten, waarvan het geslacht Symphysodon uitsluitend de discus bevat.

Algemene informatie

Het lichaam is discusvormig afgeplat en met kamschubben bezet, 44 tot 61 in de zijdelingse lengtelijn. De schubben bedekken ook grote delen van de rug en achtervinnen, van de staartvin echter alleen de inplanting. De lippen van de discus zijn dik en vlezig, de tanden klein en spits, in een rij geplaatst. De kleur van het lichaam laat steeds negen donkere dwarsbanden zien van kop tot staartwortel. De eerste discus werd in 1840 beschreven door Dr.Jacob Heckel, ichthyoloog te Wenen. Het beschreven exemplaar had een lengte van 76 mm, wat men normaal als een jonge vis beschouwd. Het dier werd gevangen in Zuid-Amerika bij de stad Manaus aan de Rio Negro, een bijrivier van de Amazone.
Dit dier werd, volgens de toenmalige bewaringsmethode, zonder ingewanden naar Europa gebracht. Aangezien er in de daaropvolgende jaren geen nieuwe exemplaren werden gevangen, goldt het dier als een rariteit. Pas de laatste jaren is de vis in de handel gekomen, vooral dank zij het werk van biologen.

Geslacht

Het geslacht symphysodon wordt opgedeeld in vier soorten:

• Echte discus: Symphysodon discus heckel.
• Bruine discus: Symphysodon aequifasciatus axelrodi.
• Groene discus: Symphysodon aequifasciatus aequifasciatus.
• Blauwe discus: Symphysodon aequifasciatus haraldi.

Waar leeft de discus

Hij leeft uitsluitend in Zuid-Amerika, in het Amazonegebied, meer bepaald in Oost-Brazilië in de landendriehoek gevormd door Peru, Colombia en Venezuela.

• De Rio Negro: met aan de linkerzijde de monding van de Rio Branco. Hier vindt men de echte discus.
• De middenloop van de Amazone: ongeveer van de monding van de Rio Madeira tot aan de mondingsdelta. Hier leeft hoofdzakelijk de bruine discus.
• De middenloop van de Amazone: ongeveer van de monding van de Rio Negro stroomop waarts tot in Tefe. Hier vindt men naast de bruine varianten ook de Blauwe discus.
• De bovenloop van de Amazone: Vanaf Tefe over Leticia in de richting van Iquitos. Hier leeft de groene discus.

De vangst en het transport

Ook nu, in onze moderne tijd, is de vangst van discussen bijna gelijk met de vorige decennia. Enkel de materialen, netten en uitzwemmers zijn aangepast aan de moderne technieken. Op plaatsen waar veel hout in het water ligt zwemmen de vissen in grote scholen bijeen.
De oeveromgeving wordt afgezet met netten, die met vlonders aan de oppervlakte worden gehouden. Vervolgens verwijderen de vangers al het hout in de afgebakende zone. Dat is zware arbeid als men bedenkt dat dit werk al zwemmend wordt uitgevoerd. Pas nadat al het hout is verwijderd weet men of de vangst al dan niet gelukt is. De vissen worden dan in PVC-containers aan boord van een bootje gebracht. Dit is het begin van een twee tot drie weken durende bootreis tot aan het verzendingsstation. Van daaruit gaat het met een vliegtuig naar de groothandelaren in Europa. Vissen die er niet goed uitzien worden onmiddellijk na de vangst door de vangers gebraden en opgegeten.

Tips voor het kopen van discussen

• Jonge vissen mogen niet schuw zijn, en bij het eten geven moeten ze direct komen.
• Zwarte discussen, die in een hoekje hangen zijn meestal ziek.
• De discussen moeten stevige, bruine ontlasting hebben.
• Kijk naar het oog in verhouding is met het lichaam, een groot oog wil zeggen dat de discus groeiachterstand heeft.
• Kijk of de vinnen geen gebreken vertonen en hun inplantingen juist zijn.
• Kijk of beide kieuwdeksel tegelijk op en neer bewegen, en niet te kort zijn!
• Vraag of je de ouders kan zien, wanneer je nog niet kan bepalen over welke soort het gaat.
• Kijk na of ze geen schimmel, gaatjesziekte, of ander ziekten hebben.
• Breng nooit een discus mee waarvan zijn kop precies ingevallen lijkt (boven zijn oog).

Het vervoer

• In emmers is het gemakkelijkste, het enige gevaar is er dat de discus in paniek raakt en met de snuit tegen de emmerwand zwemt. (beschadiging van de snuit)
• In plastik zakken moet men opletten dat de discus niet begint te scheuren tegen de zak (brandwonden).

Voorzorgen na aankoop:

• Zet de vissen in een aparte bak zonder ander vissen.
• Na een paar weken indien ze gezond zijn kan men er algeneters bijzetten.
• Na een maand kan men de discus (indien volgroeide) in de ‘showbak’ zetten.
• Jonge discussen moet u NIET in show bakken zetten omdat deze nog veel gevoerd moeten worden en er veel water ververst moet worden!

Let op: Indien jonge discussen gekocht worden, moet men er rekening mee houden dat er veel tijd, voedsel en werk in gaat zitten om de vissen op te fokken tot volgroeide discusvissen.

Discus vissen houden in aquarium

Uit vele artikels is bekend dat de discus moeilijk te houden is. Niets is echter minder waar. Ik bedoel dan wel “houden” en niet “kweken”. Discusvissen hebben namelijk een groot aanpassingsvermogen. In de verschillende woonplaatsen waar ik discussen hield was het water steeds anders van kwaliteit en samenstelling. Een zeer belangrijk punt is welke vissen men aanschaft. Plaatselijke kweken zijn over het algemeen beter dan nakweken uit Oost-Azie.
Bij rechtstreeks ingevoerde exemplaren uit het Amazonegebied, wildvang dus, dienen we nog voorzichtiger te zijn.

Discussen zijn in bijna elk water te houden, maar we moeten er toch naar streven om het natuurlijke water zo exact mogelijk te benaderen, dit om grote wateraanpassingen bij eventueel kweken te vermijden. Dit voor ogen houdende hoeft geen enkele aquariaan zich noch te laten afschrikken om discusvissen te houden. Daarbij dient het duidelijk te zijn dat deze vissen dienen gehouden te worden in aquaria van minimum 200 liter inhoud.

Discusaquarium inrichten (met voorbeelden)

Jarenlang achtte men het noodzakelijk discussen te houden in een biologisch hygiënisch aquarium, zonder bodemgrond en uitgerust met een omgekeerde bloempot en wat drijfplanten.
De inrichting diende vooral om het water zo zuiver mogelijk te houden en zo de kans op eventuele ziektes te verkleinen. Voor een kweekbak dient de inrich ting nog steeds zo te zijn. Een aquarium in onze huiskamer dient echter een sieraad te zijn. Let wel, discussen horen niet thuis in een gezelschapsaquarium maar in een speciaal biotoopaquarium.
De Amazonerivier is een rivier met donkere, steile oevers en een zandbodem, soms sterk bedekt met bladeren en in ieder geval veel hout. In ons aquarium bootsen we dit na door donkerbruine kurk tegen de wanden aan te brengen. De bodem bedekken we met zeer fijne lavasteen. Verder veel kienhout, zodanig geplaatst dat het schuilplaatsen biedt aan de vissen. Onze discusvissen houden niet van een sterke belichting. We hebben de volgende lichtwaarden gemeten in de Amazone: 15.000 Lux aan de oppervlakte en een halve meter diep nog 4000 Lux.(gemeten in zogenaamd “wit water”).
Indien we ons niet aan deze waarden houden dan kennen we onze discussen slechts als schuwe, kleurloze vissen.

Planten in een discusaquarium

Dit is iets dat iedere aquariaan voor zichzelf moet uitmaken. Enkele Amazonezwaardplanten zullen zeker niet misstaan in een discussenaquarium. We dienen er wel rekening mee te houden dat deze vissen niet thuishoren in een plantenaquarium, hiervoor is de temperatuur te hoog want 26øC is echt een minimum.

Water in het discusaquarium

Het Amazonewater kan worden ingedeeld in drie types:

• Troebel, leemkleurig water, wit water genaamd.
• Helder, groenkleurig water, helder water genaamd.
• Helder, koffiekleurig water, zwart water genoemd. Dit verschil ontstaat door verschillen in de landschappelijke, geologische en klimatologische omstandigheden. Gemeenschappelijk is het lage gehalte aan mineralen. In vergelijking met onze waters is het Amazonewater zeer zuiver en zacht.
  Het water is er vrij van opgeloste kalk (Calciumcarbonaat ontbreekt), hierdoor reageert het zuur.

Overzicht van de watertypes in de Amazone

Zwart water:
zichtdiepte = transparant, van 1,3 tot 2,3 meter.
kleur: koffiebruin tot olijfachtig.
pH-waarde: 3,8 tot 4,7
bodem: podsol

Helder water:
zichtdiepte = transparant, van 1,1 tot 4,3 meter.
kleur: geel tot olijfgroen.
pH-waarde: 4,5 tot 7,8
bodem: zuur, bruinleem.

Wit water:
zichtdiepte: troebel, van 0,1 tot 0,5 meter.
kleur: leemgeel.
pH-waarde: 6,2 tot 7,2
bodem: bruinleem, laterite.

De discusvis beschikt over een groot aanpassingsvermogen, zowel voor wat betreft zuurtegraad, hardheid en temperatuur van het water. Vermoedelijk bepalen de watertypes de kleur en de ondersoort.

Zoals we weten heeft het water in de Amazone een hardheid van ongeveer 0,8 DH, dit is zeer zacht water. In ons aquarium mag die hardheid wel hoger zijn. Ikzelf heb discussen gehouden in water van 18 DH. Een liefhebber waar het zacht water uit de kraan stroomt heeft geluk. De zuurtegraad mag niet onder de 5 pH dalen. Ook de geleidbaarheid moeten we zo laag mogelijk houden. Daarover later meer.
Water verversen met relatief korte tussenpozen is een “must”. Discusvissen zijn namelijk zeer gevoelig voor afbraak stoffen in het water (nitriet, nitraat). Anders gezegd, hoe groter het aquarium en hoe minder vissen, hoe minder vaak we moeten verversen.

Zorg voor zacht water

We kunnen met drie soorten water ons leidingwater verbeteren:

1. Regenwater
2. Gedistilleerd water
3. Zacht water uit bronnen

Daar regenwater door verdamping ontstaat is het zeer zacht en bijna vrij van opgeloste mineralen. Daar onze lucht tegenwoordig zodanig vervuild is kan men niet meer op de kwaliteit vertrouwen. Willen we het toch gebruiken, dan moeten we het opvangen zo ver mogelijk van industrieën en pas nadat het reeds een hele poos geregend heeft.
Regenwater dat van daken afkomstig is kan men niet geschikt noemen. Wie zelf geen gedistilleerd water kan maken met een ionenwisselaar zal het moeten kopen, niet bij een pompstation maar bij een apotheek. Ongemengd is het onbruikbaar maar na menging is het geschikt voor het houden of kweken van discussen.

Hoe moet je het water mengen

Voorbeeld: Er is water beschikbaar van carbonaathardheid 8, het gewenste kweekwater heeft een geleidbaarheid van 40 microsiemens. Houden we in gedachten dat 1 graad KH overeenkomt met 30 mS en na enkele berekeningen hebben we het volgende resultaat. 38 delen leidingwater met 200 delen gedistilleerd water en we hebben water van 40 mS.
Hetzelfde leidingwater maar nu willen we een KH van 1graad. Daarvoor mengen we een deel leidingwater met 7 delen gedistilleerd water (gedistilleerd water = 0øKH). Aanzuren van water kan gebeuren door toevoeging van zuren of turfextracten.

Discus voeren

Jonge discussen eten de eerste dagen van het huidsecreet dat de ouders vormen, ze grazen de huid af. Na enkele dagen beginnen we met artemia te voederen. Wanneer de jonge visjes 8 dagen oud zijn kunnen we watervlooien en Cyclops voederen. na 14 dagen kunnen ze groter voer aan zoals bijvoorbeeld tubifex. na 6 weken kunnen we zowat alles voederen wat wormachtig is zoals zwarte en rode muggenlarven, tubifex en ook artemia of witte krill. Diepvriesvoer geniet de voorkeur, bij levend voedsel bestaat steeds de kans dat we allerlei ziektes in ons aquarium brengen. We kunnen ook proberen runder-, varkens- of kalverhart te geven. Na aankoop snijden we de vleesbrokken in blokjes van ongeveer 3 cm en vriezen dit in. Zo zijn we zeker dat alle wormen dood zijn. Alvorens deze brokjes te voeren dienen we ze eerst over de keukenrasp te wrijven om alzo een vorm te bekomen die door de vissen vlugger zal aangenomen worden.
We dienen er steeds voor te zorgen dat we onze vissen een afwisselend menu voorschotelen. Gezien de grote verontreiniging van levend voedsel kan ik aanraden om tubifex te ontsmetten met Trypaflavine. We voegen zoveel van het goedje toe aan het water tot het een gele kleur krijgt. We laten dit een kwartiertje inwerken en laten vervolgens de kluit tubifex gedurende 10 uren spoelen onder een druppelende kraan. Die lange spoeling dient voor de volledige ontlasting van de tubifexdarm.

Discus Voer

Wat eet een discus

• Artemia: Voor groot en klein hoogwaardige voeding, goed voor de rode kleur van de discussen.
• Mysis: Bevat veel kalk.
• Cyclops: Voor jonge vissen, grote vissen kijken niet veel naar dit voer.
• Daphnia: Lage voedingswaarde, bestaat uit +/- 90% water.
• Borstelwormen: Eén maal voeren per week, vettig voedsel (zie artikel om ze zelf te kweken).
• Tubifex: Goed voedsel, sommige mensen zijn extreme tegenstanders! Voor het voeren zeer goed reinigen! Het zijn vaak dragers van ziekten. (ik voer enkel diepgevroren voer)
• Rode muggenlarven: Krachtvoer (leeft ook in vervuilde wateren) opletten dus!
• Witte muggenlarven: Zeer lage voedingswaarde, zeker aanvullen met ander voer.
• Zwarte muggenlarven: Zeer krachtig voer, vooral gebruikt om de dieren voor te bereiden op hun kweek.
• Runderhart: Krachtig voedsel, zelf maken en inmengen met alle soorten groenten en vitaminen (vet verwijderen).
• Kalkoenhart: Idem Runderhard maar zachtere vezelstructuur.
• Visvlees: Veel eiwitten.
• Krill: Enkel voor volgroede vissen, een hoogwaardige voeding.

Borstelwormen kweken

Deze witte wormen worden door hun hoog vetgehalte liefst niet te vaak gevoerd. Voer ze dus het liefst ’s avonds als aanvullend voer.

Neem een waterdicht bakje. Vul het bakje met turfgrond of gewone grond. De meeste zeggen dat je best ½ gewone grond en ½ rijnzand kunt nemen. Ik heb zelf een bak met gewone potgrond en één met rijnzand met gewone grond. De wormen doen het goed in alle twee de bakjes.
Zet deze het liefst op een temperatuur van ongeveer 16°C. (in de kelder)

Nu moet je bij een liefhebber eens vragen of je soms een ent portie kan krijgen. Zet deze dan uit in hun nieuwe thuis.

Als voer kan je gewoon brood geven die in melk ondergedompeld is. Leg deze op het grondoppervlak en leg daarboven nog eens een glazen plaatje. Voer om de twee dagen. Je kan ook havermoutpap maken.

Het grootste voordeel hieraan is dat het door toevoeging van Nepagine niet snel beschimmeld en men kan er vitaminen in verwerken. De wormen komen naar boven om te eten en plakken aan het glasplaatje. Wrijf nu alle wormen samen en deze kunnen we nu aan onze vissen voeren.

Tips

• Pas de hoeveelheid eten aan, aan de hoeveelheid wormen (i.v.m. schimmel).
• Zorg ervoor dat je niet alle wormen voert.

Kweek van Discusvissen

Een trio discus

Een jaar geleden kocht ik 5 discussen. Na één jaar opfok waren deze 5 uitgegroeid tot volwassen exemplaren.
Twee van de 5 discussen vormden een koppel. De andere drie discussen deden buiten ruzie zoeken met elkaar niets. Deze drie discussen werden dan ook verhuisd naar een beplante bak in de keuken.
Daar legden ze om de 2 weken eitjes, zonder dat ik er ooit jongen van zag. Later bemoeide de 3de discus zich ermee en alles wees erop dat hij de eitjes bevruchte, maar toch zag ik er nooit jongen van.

Na nog enkele vruchteloze pogingen lukte het dan toch. Beide vrouwen legden eitjes en de man bevruchte ze opnieuw. Na vier dagen op een temperatuur van 26°C kwamen de eitjes uit. Vele zeiden me dat ik de temperatuur hoger moest brengen maar de eitjes kwamen bij deze temperatuur goed uit en er was bijna geen enkel eitje beschimmeld. Wonder bij wonder ontstond er geen ruzie tussen het trio.
De man hield zich bezig met de andere vissen te verjagen. Eén vrouw zorgde voor de eitjes die aan het uitkomen waren en de andere vrouw nam de jongen in de mond en plakte ze tegen de binnen filter van het aquarium.
Toen alle eitjes uitgekomen waren zorgden beide vrouwen voor de jongen. Ze namen er één of meer in hun mond, knabbelden en spuwden ze allemaal in één keer uit bij de rest van de jongen.
Veel jongen waren er niet, dit verwonderde mij ook niet omdat de vrouwtjes wekelijks eitjes afzetten.

Ik had de kans om er foto’s van te nemen en heb dit dan ook gedaan. Ze stoorden zich niet aan de flits en gingen gewoon door met hun werk. Dit sprak niet voor zich want het andere koppel at direct de jongen op wanneer ze geflitst werden. Uiteindelijk hebben de jongen hebben het toch niet gehaald.
Er zat nog een rode discus bij dit trio die de jongen ’s morgens bij de schemering allemaal opat. Deze discus is nu uit de bak gevangen en nu een week of twee later kunnen we opnieuw proberen. Wel moet ik er even bij vermelden dat er ’s nachts geen nachtlampje laat branden. Vroeger deed ik dit wel maar door één of andere manier eten ze dan altijd hun eitjes of jongen op en zonder nachtlampje doen ze dat niet.
Na dit voorval volgden er nog veel pogingen. Maar één van de twee vrouwtjes legde al een hele tijd geen eitjes meer. Dit zorgde voor verhitte situaties. Het vrouwtje die geen eitjes legde, zag eitjes als kaviaar en at die smakelijk op. Tot op heden is het nu nog altijd zo. Het ene vrouwtje legt eitjes en de andere eet ze op. Het ei etende vrouwtje legt ook geen eitjes meer. Indien er veranderingen zijn in deze situatie wordt dit verslag zeker aangevuld. Persoonlijk hoop ik dat het nog veranderd.

Zie ook het artikel over huidsecreet bij discusvissen